Pokok Gaharu, Khazanah Negara Yang Kian Dihimpit Kepupusan

Di petik dari Pertubuhan Berita Nasional Malaysia(BERNAMA)

Rencana
25 Julai, 2006 17:19 PM
Oleh Mohd Haikal Mohd Isa

JOHOR BAHARU, 25 Julai (Bernama) -- Ia amat terkenal di seluruh dunia dengan pelbagai panggilan, Chen Xiang bagi masyarakat Cina, Jin-Ko (Jepun) dan Oud atau Oode di kalangan bangsa Arab.

Ia juga digunakan oleh masyarakat secara meluas sejak turun-temurun, malah ada yang mengatakan kayu gaharu dari pokok gaharu telah digunakan sejak zaman Firaun sama ada untuk upacara keagamaan atau bahan untuk membuat minyak wangi.

Bagi masyarakat Malaysia, pokok gaharu atau nama saintifiknya Aquilaria Malaccensis hanya boleh didapati di dalam hutan belantara dan jumlahnya pula dilaporkan semakin sedikit atau hampir pupus.

Kegiatan mencari kayu gaharu secara haram menjadikan tumbuhan itu kini semakin pupus kerana harganya, sama ada kayu (heartwood) atau minyak (damar) yang dihasilkan pokok itu adalah amat bernilai tinggi, lebih mahal dari harga emas.

Tarikan kayu gaharu Malaysia dan nilainya yang amat tinggi merupakan magnet kepada pencari-pencari haram kayu gaharu terutamanya dari Thailand untuk menceroboh hutan-hutan negara ini sehingga ke Sarawak untuk mendapatkan tumbuhan berharga itu.



NILAI KAYU

Selain Malaysia, kayu gaharu juga boleh didapati di Thailand, Vietnam, Laos, India dan Indonesia.

Nilai kayunya sahaja boleh mencecah di antara RM5,000 hingga ke RM100 ribu sekilogram bergantung kepada grednya, manakala harga minyaknya (damar) pula adalah sepuluh kali ganda dari nilai kayunya, kata penyelidik kayu gaharu tempatan, Syed Abdul Jalil Shah kepada Bernama dalam satu temuramah baru-baru ini.

Syed Abdul Jalil Shah juga merupakan pengarah teknikal kepada sebuah syarikat, Humara Enterprise Sdn Bhd yang menjalankan kajian terhadap pokok gaharu dengan tujuan untuk membiakkannya dan memastikan ia terus subur di hutan-hutan negara ini.

Humara turut bekerjasama dengan sebuah lagi syarikat, Konsesi Utama (M) Sdn Bhd untuk membekalkan anak-anak benih pokok gaharu kepada mereka yang berminat untuk menanamnya secara komersial.

Kata beliau, gaharu atau agaru di dalam bahasa Sanskrit sebenarnya merupakan tumbuhan dilindungi di bawah Convention on International Trade In Endangered Species of Wild Fauna and Flora (CITES).

Ini bermakna pokok gaharu liar dan yang hidup di dalam hutan negara ini tidak boleh diperdagangkan.



KHAZANAH ALAM NEGARA

Bagaimanapun menurut satu laporan pada tahun 2000 oleh sebuah badan pemantau perdagangan tumbuhan dan hidupan liar antarabangsa, TRAFFIC, kira-kira 700 tan kayu gaharu berada di pasaran antarabangsa dengan kebanyakannya berasal dari hutan-hutan di Malaysia dan Indonesia.

Sebanyak 700 tan kayu gaharu itu dianggarkan bernilai sekurang-kurangnya RM3.5 bilion.

Menurut Syed Abdul Jalil Shah, syarikat tersebut mahu mengembalikan semula khazanah alam negara yang kini semakin dihimpit kepupusan dan diharap menerusi usaha komersial itu dapat memastikan agar tumbuhan itu terus terpelihara.

Katanya secara keseluruhan terdapat lapan jenis pokok gaharu di dunia tetapi di Malaysia hanya ada empat jenis iaitu, Karas, Candan Gajah, Candan Gunung dan Cendana.

Sekilogram kayu gaharu jenis karas dianggarkan bernilai di antara RM5 ribu hingga RM60 ribu, Candan Gajah (RM180 ribu hingga RM200 ribu) dan Candan Gunung (RM1 juta) manakala harga seliter minyaknya pula bernilai 10 kali ganda dari kayunya, katanya.

Katanya, pokok gaharu boleh tumbuh di dalam hampir semua keadaan dengan penjagaan yang minimum, dan boleh mencecah ketinggian sehingga 40 meter manakala jejari batang pokoknya boleh membesar sehingga 60 cm.

Bagaimanapun bagi pokok gaharu jenis Candan Gunung, ia hanya boleh tumbuh di kawasan yang mempunyai ketinggian 1,500 kaki dari aras laut, menjadikan ia lebih sukar ditemui dan dibiak.

Menurutnya, ketika ini Konsesi Utama mempunyai kira-kira 1.2 juta anak pokok gaharu pelbagai jenis berumur di antara enam hingga lapan bulan dan ratusan lagi pokok yang berumur enam tahun ke atas, yang kini ditempatkan di tanah seluas 313 ekar milik syarikat di Pahang.

Syarikat tersebut katanya, juga mempunyai lebih 3 ribu pokok gaharu induk yang ditempatkan di tanah seluas 33 ekar milik syarikat dan digunakan untuk pembiakan anak pokok gaharu.

Disebabkan nilai pokok induk kayu gaharu tersebut yang dianggarkan bernilai jutaan ringgit, beliau enggan mendedahkan lokasi kedua-dua ladang pembiakan anak-anak pokok gaharu tersebut.



SEDIA MEMBEKAL

Bagaimanapun Syed Abdul Jalil Shah berkata, Konsesi Utama dan Humara bersedia membekalkan anak-anak pokok kepada syarikat berminat dan melakukan penyelenggaraan secara percuma terhadap anak-anak pokok yang dibekalkan itu selama dua tahun.

Setakat ini, hanya Konsesi Utama dan Humara merupakan pihak tunggal yang bergiat aktif menjalankan kegiatan pembiakan pokok gaharu secara saintifik dan komersial di Malaysia.

Katanya, selain kayu dan minyak gaharu katanya, produk-produk sampingan kayu gaharu juga boleh dihasilkan dari daunnya untuk ubat, ranting dan hampas untuk dibuat setanggi serta colok dan kayu untuk industri perabot.

Syed Abdul Jalil Shah berkata, memandangkan pokok gaharu ini amat dikenali di kalangan masyarakat antarabangsa, maka kewujudan sebuah pusat agrotourism bagi tumbuhan ini dapat menarik minat pengunjung dalam dan luar negeri.

-- BERNAMA